روش مطالعه به زبان آدمیزاد
در این مقاله کوشیده شده راه کارهای مناسب برای مطالعه مفید توضیح داده شود اما از آنجا که توضیح تکنیک های مطالعه حوصله ای بیش از حوصله مطالعه آنی در وب را می طلبد بخشی ازین مقاله را در اینجا می آوریم و ادامه آنرا برای آنانکه پیگیری این مطلب را طالبند به صورت فایل زیپ شده در انتهای این مطلب قرار می دهیم . مطالعه به خیر!
هنگامی كه یك انسان خواندن ونوشتن را یاد می گیرد ، مهمترین كارش باید كتابخوانی باشد . كه این مهم اگر بدون آموزش باشد ، چیزی جز اتلاف عمر و از كف دادن زمان نیست . بنابراین چنانچه فعالیتی جدی و كارا ، در این زمینه صورت نپذیرد ، میزان پیشرفت فرد تقلیل می یابد .
از این رو، عموم نویسندگان نباید انتظار داشته باشند آثارشان با استقبال مردم و مطالعه عمیق و دقیق آنان مواجه شود . لذا عقیده ما بر آن است كه باید ابتدا روش صحیح مطالعه و كتاب خواندن به مخاطبان یاد داده شود ، آن گاه انتظار رهپیمایی در زمینه های مختلف : دینی ، سیاسی ، ادبی و... را داشت .
به این جهت ، در هر جای مسیر فراگیری هستید ، اندكی تامل كنید ، راه درست مطالعه را بیاموزید و سپس به مسیر ادامه دهید .
هدف كتابخوانی
قبل از هر چیز ، باید قلم و كاغذ برداری و تا آخر با من باشی ؛ چون خیلی چیزها را باید یادداشت كنی . حتی اگرحافظه خوبی داشته باشی ، باز هم بعضی مسایل ، ا زنظرت پنهان می ماند .یادت باشد كه مهم ، شكل خواندن كتاب است و این كه چگونه از كتاب های موجود استفاده ببریم .
به طور كلی « هنر مطالعه » مهارتی است كه امروزه هر انسان باسوادی باید از آن برخوردار باشد . تو اگر به این سلاح مهم دست نیابی ، بدون شك ، آفت ها و خطرهای زیادی دامنگیرت می شود و روزی می رسد كه صد افسوس می خوری كه چرا دوستانت به مدارج عالی رسیدند وتو هنوز اندر خم یك كوچه ای ؛ ولی این هم یادت باشد كه جلوی ضرر را از هرجا كه بگیری منفعت است .
تو نباید هر چه به دستت رسید بخوانی ؛ بلكه باید در این دنیای شلوغ مطالب چاپی ، آن چه را كه برای تو مفید است بخوانی ؛ هم گیج نمی شوی و هم زودتر به هدف میرسی . نكته دیگر این است كه تو باید همیشه بر كتاب مسلط باشی و اجازه ندهی بعضی از كلمات فریبنده ی كتاب ، روح تو را به خودش مشغول كند و فرصت طلایی ات را آتش بزند .
بنابراین قبل از آن كه دقیق مطالعه كنی ، باید كتاب را از اول ارزیابی كنی . آیا كتاب برای سن تو نوشته شده ؟ چه سالی منتشر شده ؟ نویسنده اش كیست ؟ چه كسانی این كتاب را تایید كرده اند ؟
هدف در این جا یك معنی اش این است كه تو برای خودت یك « سیر مطالعاتی » درست كنی . نقطه شروع را از یك جا بگیری( البته با مشورت افراد صاحب نظر ) و روی ریل بیفتی . بیخودی به شاخ و برگ هم نزنی و فقط به تنه ی درخت خواندن فكر كنی . البته داشتن یك سیرمطالعاتی ، اولش كمی سخت و شاید غیرممكن به نظر برسد ؛ اما اگر حوصله به خرج دهی و یك مقدار صبر كنی ، با هم در این زمینه صحبت می كنیم و از تجارب دیگران بهره مند می شویم .
راه شروع
از امروز یك برنامه ریزی كوتاه مدت برای خودت در نظر بگیر . كتابخوانی ات را به سه بخش عمده تقسیم كن :
- 1- كتابهایی كه پایه های مذهبی و فكری تو را محكم می كنند .
- 2- كتابهایی كه طبق وظیفه كاریت باید بخوانی .
- 3- كتابهایی كه با توجه به سنت باید بخوانی و نیاز روز توست .
درباره ی انتخاب عناوین كتاب ها بعد با هم صحبت می كنیم . الآن ، مهم ، برنامه ریزی تو است .
یادت باشد كه نباید سرت را شلوغ كنی . نظم ، اساس كار ماست . برنامه تو باید قابل اجرا باشد . ابتدا برای چند روز و اگر مفید بود ، برای چند هفته و... فراموش نكن كه « سنگ بزرگ علامت نزدن است ».
حالا كه می خواهی برنامه داشته باشی ، به تمسخر اطرافیان توجه نكن ؛ زیرا آینده ات مهم تر از آن است كه تسلیم ریشخند دوستان و... بشوی .
به همین اندازه كه تصویر روشنی از مقاصد و راه های رسیدن به آن در ذهنت روشن شد ، اوضاع و احوال تحصیلی ، در نظرت دارای معنا و مفهوم می شود . مطالعه به خودی خود یك « مهارت » است و مهم چیزهایی است كه ازبه كار بردن این مهارت دستگیرت می شود .
سعی كن با مشورت بزرگترهای آگاه بفهمی كه در چه زمینه ای بیشتر استعداد داری و استعداد تو به كدام سو بیشتر گرایش دارد ؛ مثلاً ، اگر به ریاضی علاقه مند هستی و دیگران تو را در این زمینه تایید می كنند ، تو باید آینده ات را با ریاضی ببینی ، آنگاه دیگر ریاضیات را نه برای معلم و نمره ی خوب ، بلكه به قصد كسب مهارت های لازم در زندگی آینده خودت فراگیری .
سایر هدف های فرهنگی و اجتماعی خودت را هم می توانی به همین شیوه مورد بررسی قرار دهی . پس از آن كه تصمیم به اصلاح و بهبود روش های خود در مطالعه و فراگیری گرفتی ، اصول زیر را كه اساس عادت های مفید است به دقت به خوان و عملاً به كار ببند .
طرح های جدیدت را به دوستانت بگو . بگذار تا آن ها هم بفهمند تو عوض شده ای . اگر اتاقی را برای محل مطالعه دایمی در نظر گرفته ای و آنها ممكن است تو را مسخره كنند ، لازم نیست آنها را به اتاق مطالعه ات ببری . اگر دوستانت برای وقت گذرانی سراغ تو می آیند ، بی تعارف بگو فرصت نداری . اگر جایی دعوتت كردند كه با برنامه ات جور در نمی آید ، به راحتی و بدون رو در بایستی بگو :« نمی توانم بیایم ». چرا كه هیچ كدام از میهمانی ها ، جبران عدم مطالعه تو را نمی كند . اگر با خودت قرار گذاشتی هفته ای دو ساعت روی فلان درس وقت بگذاری ، به هیچ وجه این قول وقرار با خودت را زیر پا نگذار ؛ اما اگر دوام نیاوردی و تسلیم بی برنامگی خودت و دیگران شدی ، باید خودت را تنبیه كنی .« خود جریمه كردن » ، راهی مفید برای كسانی است كه نمی توانند در ابتدا انضباط را رعایت كنند .
حالا نوبت حرف هایی است درباره حالت های گوناگون مطالعه . درباره نوع انتخاب عناوین كتابهای مورد نیازت هم شتاب نكن لازم است اول شكل صحیح مطالعه را فراگیری ، سپس درباره سه محور مورد نظر ( كه قبلاً ذكر كردم ) بحث می كنیم ...