«علی کوچولو، این مرد کوچک ...» بچه های دهه 60 زیر نفیر بمب و موشک، دل شان به علی کوچولو خوش بود که مثل خودشان، پدرش برای جنگ خانواده را ترک کرده بود.

 علی کوچولو نماد زندگی همه بچه های آن دوران بود که شنیدن قصه اش با طراحی خاصی که داشت برای بچه های آن دوران شیرین بود. شاید آن داستان را بتوان شکل روایی کتابی دانست که قرار بود آن روزها دست همه بچه ها برسد تا با خواندن آن دل شان قرص شود که فقط پدر آنها نیست که برای دفاع از میهن، خانواده را تنها گذاشته است. اکنون اما مشکلات نشر مانند آن دوران نیست؛ هرچند مشکلات خودش را دارد اما کتاب های ویژه کودکان در هر کتاب فروشی، شهر کتاب و حتی نمایشگاه کتاب سهم قابل توجهی را به خود اختصاص داده و تقریباً همه پدر و مادرها برای تهیه کتاب های مناسب فرزندشان در جست و جوی بهترین انتخاب هستند. سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که وضعیت ادبیات کودک در حال حاضر چطور است؟ سهم آن در بازار چقدر بوده و کیفیت کتاب ها در چه حدی است؟ برای اینکه جواب این پرسش ها را بگیریم با مجید راستی، نویسنده داستان علی کوچولو و بسیاری از داستان های کودکانه دیگر که در حال حاضر سردبیر مجله رشد کودکان است، صحبت کرده ایم.
مشکلات خاص کتاب های کودک
ادبیات کودک در ایران به عنوان یکی از جدی ترین زمینه های ادبیاتی شناخته شده و با تلاش نویسندگان در سال های اخیر از لحاظ کمی و کیفی جهش قابل توجهی یافته است. پیشرفت چشمگیر ادبیات کودک انکارناپذیر است اما با وجود تلاش ناشران و نویسندگان باید این موضوع را بپذیریم که افت و خیزهای سال های اخیر در نشر، تمام حوزه های نشر کتاب را دچار مشکل کرده و این مختص حوزه کتاب کودک نیست. مشکلات افزایش قیمت مواد اولیه چاپ، کاغذ و کاهش صرفه اقتصادی در حوزه نشر از اصلی ترین دلایل ایجاد مشکل در این حوزه بود اما جدا از این مسائل، نشر کتاب کودکان درگیر مشکلات دیگری هم هست که خاص این حوزه است. در بسیاری از موارد تیراژ کتاب های کودک ایده آل نیست و همین باعث کم کار شدن نویسنده های شاخص این حوزه شده و می شود. در حالی که برای بهتر شدن کیفیت کار، نیاز به حضور مستمر آنها داریم اما گاهی بین انتشار هر کتاب آنها چند سال فاصله می افتد که این برای وضعیت نشر اتفاق خوبی نیست.
سهم شعر و داستان کم نیست
در حال حاضر شاهد انتشار کتاب هایی هستیم که محتوایی مطلوب نداشته و به اصطلاح بازاری هستند. این کتاب ها ارزان تر و پرفروش تر هستند. در کنار اینها، کتاب های شعر و داستان با محتوا و کیفیت خوب هم در بازار پیدا می شود که سهم خوبی نسبت به سایر شاخه ها دارند. هرچند- همان طور که قبلاً هم گفتیم- تیتراژ کتاب کودک به طور کلی پایین است اما در زمینه شعر و داستان وضعیت بهتری داریم. برای بالا بردن کیفیت و حتی کمیت ادبیات کودک هم عرضه کننده و هم متقاضی باید تلاش بیشتری داشته باشند. به این معنی که اگر در سراسر کشور به ویژه مناطق دور از مرکز، امکان دسترسی به کتاب افزایش یابد، تعداد کودکان کتابخوان بیشتر می شود. بنابراین یکی از پیشنهادها، راه اندازی کتابخانه ها و حتی کتاب فروشی های بیشتر حتی با تعداد کتاب های کم است. نکته دیگری که وضعیت گرایش به کتاب کودک را کمی نامناسب کرده محدود بودن انتخاب است. به این دلیل که خواننده ها نمی توانند همه تولیدات را ببینند و علت آن هم کمبود تیتراژ و فراگیر نبودن جشنواره هاست. به این معنی که تمام تولیدات در حوزه جشنواره هاست. به این معنی که تمام تولیدات در حوزه جشنواره ها قرار نمی گیرد. به همین دلیل حتی کتاب های برگزیده هم اهیمت واقعی خود را از دست می دهند چرا که انتخاب آنها از بین تولیدات محدود بوده است. یکی از راه حل های رفع این مشکل، تلاش برای تقاضای کتاب خوب و در نتیجه بالا رفتن کیفیت نشر است. اگر تنوع کار بهبود یافته و دسترسی همه به کتاب خوب آسان شود، هم وضعیت نشر و هم مطالعه بهتر خواهد شد.