رهیافت‌ها و راهکارهای کتابخوانی
دکتر علی پایا: مساله ترویج فرهنگ کتابخوانی در میان عامه مردم، امری نیست که صرفا برای مسوولان فرهنگی و اهالی قلم در مملکت ما به صورت موضوعی که باید برای بهبود آن کوشش کرد، مطرح باشد، این مساله حتی در کشور‌های پیشرفته‌ای نظیر انگلستان که فرهنگ کتابخوانی در آنها کم و بیش نهادینه است، دایما مد نظر برنامه‌ریزان فرهنگی و دست‌اندرکاران امور آموزشی و سیاست‌گذاران و مسوولان و نیز نویسندگان و اندیشوران قرار دارد. آنچه به‌خصوص موقعیت کتاب و کتابخوانی را حتی در کشور‌های پیشرفته از حیث امور فرهنگی با دشواری مواجه می‌کند، نفوذ پرقدرت رسانه‌هایی نظیر تلویزیون و سینما و فناوری‌هایی همچون اینترنت و شبکه وب و بازی‌های رایانه‌ای است که رقیب سرسختی برای رسانه کتاب به شمار می‌آیند.
در کشور ما در حدی که بتوان بر اساس ظواهری که بدون توسل به آمارگیری‌های دقیق برای هر ناظری آشکار است قضاوت کرد، می‌توان گفت که تلاش در زمینه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی خالی از برخی دستاوردها نبوده است. شاید چشمگیرترین دستاورد در این زمینه حضور مستمر و پررنگ خانم‌ها در عرصه کتابت و نویسندگی است که طبعا باید با نوعی اقبال به کتابخوانی در میان این گروه از اعضای جامعه همراه بوده باشد.
درخصوص شیوه‌هایی که می‌توان برای کمک به بسترسازی جهت نهادینه شدن فرهنگ کتابخوانی از آنها بهره گرفت، شاید اشاره به الگوهایی که در کشور‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد، خالی از فایده نباشد. در این کشور‌ها کوشش می‌شود فرهنگ کتابخوانی از سنین پایین و در میان نوآموزان دبستانی و پیش‌دبستانی ترویج شود و در این میان کتابخانه‌های عمومی با ارایه برنامه‌های مختلف جهت تشویق این قشر از جامعه به کتابخوانی نقش مهمی ایفا می‌کنند.
درخصوص شیوه‌هایی که می‌توان برای کمک به بسترسازی جهت نهادینه شدن فرهنگ کتابخوانی از آنها بهره گرفت، شاید اشاره به الگوهایی که در کشور‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد، خالی از فایده نباشد. در این کشور‌ها کوشش می‌شود فرهنگ کتابخوانی از سنین پایین و در میان نوآموزان دبستانی و پیش‌دبستانی ترویج شود
برگزاری جلسات قصه‌خوانی هفتگی، دعوت از نویسندگان کتاب‌های کودکان برای دیدار رودررو با کودکان و والدین آنان، تشویق والدین به‌خصوص مادران به خواندن کتاب برای کودکان کم‌سن و سال و بالاخره برگزاری مسابقاتی در زمینه کتابخوانی از جمله فعالیت‌های این کتابخانه‌های عمومی است.
در تراز خوانندگان مسن‌تر نیز فعالیت‌هایی که در سطوح مختلف فرهنگی برای جلب و تحریص این افراد به خواندن کتاب صورت می‌گیرد، از اهمیت برخوردارست. برگزاری جلسات نقد و بررسی کتاب با شرکت شماری از خوانندگان و حضور مولفان و نویسندگان، ارایه خلاصه‌هایی از تازه‌ترین کتاب‌ها در نشریات یا عرضه آنها در قالب برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی و بالاخره برگزاری مسابقات مربوط به بهترین کتاب‌ها، از جمله دیگر اقداماتی است که در کشور خود ما نیز نمونه‌های مشابه آن کم و بیش اجرا می‌شود.
ناشران نیز در کشور‌های پیشرفته سهم مهمی در ترویج فرهنگ کتابخوانی ایفا می‌کنند. این گروه نیز با برگزاری مسابقات مربوط به بهترین کتاب‌ها، دعوت از نویسندگان و اهل قلم برای دیدار و گفت‌وگو و بحث نقادانه با خوانندگان و عرضه کتاب با تخفیف‌های مخصوص به خوانندگان، می‌کوشند سهم خود را در زمینه ترویج فرهنگ کتابخوانی ایفا کنند.
نکته مهمی که درخصوص الگوی کشور‌های پیشرفته در نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی باید مورد تاکید قرار داد، وجود نوعی هماهنگی نانوشته میان بخش‌های مختلف جامعه در این زمینه است. به بیان دیگر در این کشور‌ها، در عین آنکه راه برای ابتکارهای شخصی و فردی باز است، بخش‌های مختلف از رادیو‌ها و تلویزیون‌ها و رسانه‌های مکتوب اعم از روزانه و هفتگی و ماهانه گرفته تا نهاد‌های دولتی و تا بخش خصوصی نظیر ناشران و حتی موسسات تجاری و صاحبان سرمایه به گونه‌ای عمل می‌کنند که برآیند فعالیت آنها به شکل بردار مشخصی در راستای تشویق همگان به خواندن کتاب عمل می‌کند و چنین نیست که فعالیت این بخش‌های مختلف ناقض یکدیگر باشد.